1. 1 - 12 |
2. 13 - 24 |
3. 25 - 36 |
4. 37 - 48 |
5. 49 - 60 |
6. 61 - 72 |
7. 73 - 84 |
8. 85 - 96 |
9. 97 - 101 |

Zużycie energii na racjonalnie niskim poziomie

Podejmowane próby zmniejszenia energochłonności budynków wynikają raczej z konieczno-ści remontów istniejących budynków i dostosowania w części remontowanej do wymagań Prawa Bu-dowlanego. Działania te prawie we wszystkich przypadkach opierają się o projekty, które nie uwzględniają optymalizacji techniczno – ekonomicznej, czyli audytu energetycznego. Zastosowane rozwiązania z punktu widzenia oszczędzania energii nie gwarantuje właściwego efektu, toteż przezna-czone środki na termomodernizację w większości wypadków można uznać za nieracjonalne.

W ostatnim roku w Polsce wykonano ponad 100.000 różnego rodzaju zabiegów termo-modernizacyjnych, korzystając przy tym przede wszystkim ze środków własnych, kredytów dewizo-wych, kredytów inwestycyjnych oraz najrzadziej z kredytu termomodernizacyjnego. Celem tych za-biegów jest przede wszystkim usuwanie wad technologicznych budynkach z lat 60-70 –tych.

Zazwyczaj decyzje o zakresie i sposobie termomodernizacji ograniczają się do dostosowania się do wymogów normowych dla współczynnika przenikania ciepła U, nie uwzględniając optymalizacji izo-lacyjności przegrody oraz rozwiązań mających na celu usprawnienie układu c.o. i c.w.u oraz źródła ciepła. Problemy z niewłaściwą wentylacją nie podlegają praktycznie żadnym analizom.

W domach jednorodzinnych sprawa się ma jeszcze gorzej. Docieplenia ścian i dachów wykonywane są bez projektów, a decyzje podejmowane są na podstawie znikomej wiedzy rzemieślników wykonu-jących termomodernizację. Skutki są prawie zawsze niezadowalające, a w niektórych przypadkach nawet negatywne.

Działania związane z termomodernizacją są złożone i obejmują szereg dziedzin: budownic-two, architekturę, wentylację, ciepłownictwo i ekonomię. Zakres prac termomodernizacynych winien być maksymalnie kompleksowy ujmujący zarówno zmniejszenie strat ciepła przez przegrody budynku jak i zastosowanie wydajnych urządzeń grzewczych i przesyłowych gwarantujących maksymalną sprawność.

Czy musimy popełniać ciągle błędy niewiedzy, niewłaściwego wykorzystania środków? Jak uniknąć złych decyzji i nie spowodować marnotrawstwa posiadanych środków? Czy Prawo Budowla-ne i inne dokumenty prawne wymuszają podejmowanie właściwych decyzji?

Sprawność działania sektora energetycznego ma decydujący wpływ na efektywność działania przemysłu oraz na komfort socjalno-bytowy społeczeństwa. Wpływ poziomu kosztów i jakość zaopa-trzenia w paliwa i energię ma ogromne znaczenie na konkurencyjność produktów finalnych w prze-myśle, usługach, rolnictwie.

Sytuacja ekonomiczna w kraju, a zwłaszcza indywidualnych odbiorców energii przy nieunik-nionym gwałtownym wzroście cen energii związanym z ich uwolnieniem proces ten jeszcze bardziej komplikuje i zagraża powstaniem napięć społeczno-politycznych.

Prawo Energetyczne uchwalone w 1997 roku wymusza na samorządach tworzenie programów planów zapotrzebowania w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, gdzie podstawowym zada-niem jest zapewnienie właściwego rozwoju gospodarki energetycznej, bezpieczeństwa energetycznego i ekologicznego, racjonalnego użytkowanie energii i paliw oraz ochrony interesów odbiorców energii.

Oto niektóre zadania wynikające z tego aktu prawnego: zmniejszenie energochłonności go-spodarki; całkowite zastąpienie węgla kamiennego - stosowanego jako paliwo w urządzeniach grzew-czych małej mocy; zwiększenie, do co najmniej 14% do 2020 r. udziału energii odnawialnej w krajo-wym bilansie energii pierwotnej, a także włączenie do tego bilansu, z udziałem na poziomie, co naj-mniej 1 %, energii odzyskiwanej z odpadów. Do innych zadań należą: wyeliminowanie z procesów wytwarzania energii urządzeń o sprawności niższej niż 80%; ograniczenie wielkości strat energii w systemach przesyłowych; spełnienie przez zakłady sektora energetycznego wszystkich warunków korzystania ze środowiska oraz wdrożenie systemu powszechnego udostępniania użytkownikom in-formacji o energochłonności maszyn, urządzeń i wyrobów, z uwzględnieniem ich całego cyklu życio-wego.

Programy międzynarodowe oraz rządowe wymuszają działania służące ochronie powietrza i kli-matu w zakresie zmniejszenia zapotrzebowania na energię i emisji szkodliwych gazów,

wykorzystywania odnawialnej energii w biomasie (słoma i drewno), wykorzystywanie alternatywnych źródeł energetycznych, takich jak elektrownie wodne, wiatrowe, pozyskiwanie energii słonecznej po-przez kolektory, ogniwa fotowoltaniczne, pasywne sposoby wykorzystania energii słonecznej na eta-pie właściwego projektowania.

Wymóg optymalizacji rozwiązań budowlanych mających wpływ na energooszczędność jest zawarty w Prawie Budowlanym. Określony w § 328 i brzmi: ”Budynki i jego instalacje grzewcze, wentylacyjne i klimatyzacyjne powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby ilość energii cieplnej potrzebnej do użytkowania budynku... można było utrzymać na racjonalnie niskim poziomie.

Wymagania określone przez wskaźnik graniczny Eo sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku oraz wymagania Umax określa jedynie wymogi graniczne dla projektowanych budynków. Rozwiązanie stosowane w projektowanych budynkach powinny zawierać optymalizację rozwiązań zwłaszcza, jeśli chodzi o grubość docieplenia. Co oznacza, że zmierzamy nieuchronnie do opracowania analizy kosztów eksploatacji w przewidywanym czasie użytkowania budynku.

Wymagania stawiane przez Prawo Budowlane nie stały się tak skuteczne jak wymogi ekono-miczne. Najszybciej zareagowali inwestorzy prywatni, którzy wprowadzili optymalizacje przy wybo-rze rozwiązań stosowanych w realizowanych inwestycjach. Prosty czas zwrotu poniesionych dodat-kowych nakładów SPBT wynosił w zależności od zastosowanych rozwiązań 2,5-4 lat.

Nie zawsze wybór rozwiązania w oparciu o kryterium najniższych kosztów budowy jest rozwiązaniem najkorzystniejszym. W tablicy 1 przedstawiono przykładowe skumulowane zużycie energii dla etapu związanego z budową obiektu. Poszukiwanie optymalnych rozwiązań wymaga rozważenia wszystkich kosztów związanych z: budową, eksploatacją i rozbiórką budynku. Jak się okazuje koszty eksploatacji budynku stanowią ponad 88% całkowitych kosztów eksploatacji ( tablica 2). Wydaje się najważniejsze projektowanie budynków i termomodernizowanie w oparciu o minimalizację kosztów eksploatacji.

budynki jednorodzinne

W budynkach jednorodzinnych poddanych kompleksowej termomodernizcji opłacalne eko-nomicznie rozwiązania pozwalały obniżyć zużycie z 300 GJ/rok do 100÷130 GJ/rok. Jak się okazało koszty poniesione na audyt energetyczny bądź optymalizację rozwiązań dla nowowznoszonych bu-dynków we wszystkich analizowanych przypadkach zwracały się w pół roku do roku.

budynki wielorodzinne, szkoły, szpitale...

Podobnie przedstawia się sprawa w spółdzielniach mieszkaniowych, wspólnotach i budynkach komunalnych. Działania oparte o audyt dają oszczędności na poziomie do 35% do 60%. W niektórych przypadkach sięgają nawet 70% (przy modernizacji źródła ciepła). Budynki oparte o działania przy-padkowe pozwalają zaoszczędzić od 15%-25% a w niektórych przypadkach powodują nawet wzrost zużycia energii i korozję biologiczną budynku.

nowo wznoszone budynki

W nowo wznoszonych domach jednorodzinnych, w których przeprowadzono optymalizację rozwiązań energooszczędnych, sezonowe obliczeniowe zapotrzebowanie na energię cieplną wahało się w przedziale od 80 GJ/rok do 120 GJ/rok a wskaźnik qv= 10÷15 W/m3. Rzeczywisty koszt ogrze-wania i produkcji ciepłej wody takich domów o powierzchni użytkowej do 200 m2 wahał się w prze-dziale od 120÷200 zł/m-c w okresie grzewczym. Koszt budowy domu o powierzchni około 200 m2 wynosi około 240 tysięcy złotych bez kosztu zakupu działki.

Na podstawie doświadczenia wszelkie prace remontowe, termomodernizacje a nawet projekty budynków nowowznoszonych powinny zawierać analizę opłacalności przyjętych rozwiązań. Jest to przede wszystkim w interesie inwestora. Koszty są znikome w stosunku do osiągniętych korzyści. W tej sytuacji wskazanym powinno być wymaganie, aby każde zadanie związane z docieplaniem budynku, wymianą okien, modernizacją kotłowni oparte było o audyt energetyczny. Jak się okazuje pozyskanie kredytu termomodernizacyjnego wbrew opiniom nie jest zadaniem trudnym a umożliwia wykonanie kompleksowego remontu budynku i osiągnięcia dużych oszczędności w eksploatacji. W tablicy 3 przedstawiono prosty czas zwrotu SPBT w latach dla poszczególnych zabiegów termomodernizacyjnych. Na podstawie przeprowadzonej analizy najkorzystnieszym rozwiązaniem ze względu na minimalizację kosztów eksploatacyjnych jest docieplenie dachu i modernizacja wentylacji, a do małoopłacalnych należy wymiana okien-czas zwrotu poniesionych nakładów na inwestycje przekaracza 16 lat.

Dla ułatwienia działania i minimalizacji ryzyka opracowano programy oszczędzania energii, które są dostoso-wane do potrzeb różnych inwestorów:

• CIEPLEJ w GMINIE, skierowany do samorządów
• CIEPŁE MIESZKANIE skierowany do spółdzielni mieszkaniowych
• BANKOWO CIEPLEJ skierowany do małych wspólnot, mieszkaniowych oraz właścicieli domów jednorodzinnych

Wszystkie programy zostały oparte o ustawę termomodernizacyjną

W grudniu 1998 została wprowadzona w życie ustawa termomodernizacyjna, która miała spowodować rozpoczęcie działań mających przynieść zdecydowane zmniejszenie zużycia energii oraz rozpoczęcie termomo-dernizacji budynków w sposób przemyślany, wprowadzając rozwiązania uzasadnione ekonomicznie zmian. W roku 2000 udzielono ponad 400 kredytów termomodernizacyjnych w większości dla domków jednorodzinnych. Przyczyn braku zainteresowania jest wiele. Do najważniejszych należą: brak świadomości użytkowników o możliwościach oszczędzania energii i właściwej reklamy Ustawy Termomodernizacyjnej, zbyt wysokie oprocen-towanie kredytu oraz brak zdolności kredytowych spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych, jak i sprzeciw lobby energetycznego sprzedającego ciepło do budynków oraz brak zrozumienia o konieczności wykonywania audytu w celu wybrania rozwiązań optymalnych. Inne powody to usztywniona polityka banków w stosunku do kredyto-biorców-oszczędności powstałe w wyniku termomodernizacji nie są dla banku zaświadczeniem o zdolnościach kredytowych kredytobiorcy, jak i brak zorganizowanych biur doradztwa energetycznego

I lęk przed kredytami.

Pomimo wprowadzenia Ustawy Termomodernizacyjnej ogromna większość prac nadal jest wykonywa-na bez audytu energetycznego i wykorzystania kredytu i premii termomodernizacyjnej. Spółdzielnie i wspólnoty starają się wykonywać prace w oparciu o środki własne, czasami też w oparciu o kredyt dewizowy lub trzecią stronę finansującą. W opracowaniach projektowych brak jest optymalizacji rozwiązań. Rezultaty są w wielu wypadkach mało zadawalające a nawet czasami nie przynoszą oczekiwanych oszczędności.

Od 9.08.2001 obowiązuje nowelizacja Ustawy Termomodenizacyjnej, która uatrakcyjnia kredyt termomodernizacyjny i zwiększy krąg zainteresowanych. Kredyt udzielony na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego nie będzie mógł przekroczyć 80% kosztów dla budynków mieszkalnych, zbiorowego zamieszkania oraz użyteczności publicznej. Wydłuży się natomiast dopuszczalny okres spłaty kredytu - z 7 do 10 lat. Miesięczne raty spłaty kredytu nie będą mogły być wyższe od raty kapitałowej powiększonej o należne odsetki. Nie będą też mogły być większe od 1/12 kwoty rocznych oszczędności kosztów energii, uzyskanych w wyniku realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Kolejną zmianą jest przepis dotyczący premii termomodernizacyjnych. Premia równa 25% wartości kredytu będzie wypłacana zaraz po zakończeniu przedsięwzięcia, a nie jak dotychczas - dopiero po spłacie kredytu. Premie przyznawać będzie Bank Gospodarstwa Krajowego w granicach wolnych środków Funduszu.