błędy projektów niosących koszty ich usunięcia lub strat w wyniku opóźnienia inwestycji,
skutkują np.:
- jeżeli projektujący przyczyni strat zamawiającemu prowadząc nieterminowe prace, to inwestor ma prawo z tego tytułu dochodzić od projektanta odszkodowania (art. 471 k.c.)
- osoba projektująca, która potwierdziła kompletność projektu oraz oświadczenie, że nadaje się do realizacji – ma obowiązek zaspokoić (nieodpłatnie) żądanie inwestora w okresie gwarancji co do usunięcia w projekcie konkretnych wad fizycznych jak również uzupełnienia niekompletności dokumentów.
- jeżeli pomimo deklaracji o kompletności dokumentacji, stwierdza się braki uniemożliwiające jego rozwiązania w trybie nadzoru autorskiego, to osoba projektująca ma obowiązek usunąć wadę na swój koszt. Nie wywiązanie się z tego obowiązku może skutkować roszczeniem odszkodowawczym.
Istotną kwestią jest tutaj fakt, że odpowiedzialność projektanta za efekt, czyli niezawodnie funkcjonujący przedmiot inwestycji (obiekt) obowiązuje w całym okresie gwarancji, czyli minimum 24 miesiące od daty dokonania odbioru obiektu, (art. 646 k.c.)
W konsekwencji kaucja gwarancyjna pieniężna, może być zastąpiona gwarancją dobrego wykonania kontraktu w formie polisy ubezpieczeniowej.
Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej z tytułu wykonywania zawodu projektanta, architekta lub inżyniera budowlanego, zawierane jest najczęściej standardowo na kwotę 50 000 EUR (ok. 200 000 PLN), w zakresie ustawowym, zgodnie zresztą z sugestią Izby. W świetle prowadzonych prac każdy architekt czy inżynier budowlany powinien rozważyć czy kwota powyższa wystarczy do pokrycia ewentualnych roszczeń. Kwota ta zaspokaja oczekiwania większości osób zajmujących się projektowaniem małych obiektów o charakterze mieszkalnym (domki jednorodzinne). Może jednak być niewystarczająca w stosunku do obiektów np. o charakterze gospodarczo-użytkowym lub przemysłowym (bloki mieszkalne, biurowce, hale fabryczne etc.) W takiej sytuacji należy wziąć pod uwagę skorzystanie z ubezpieczenia, mogącego pokryć koszty największych szkód jakie mogą wystąpić w okresie ubezpieczeniowym. Bardzo ważną kwestią przed zawarciem umowy ubezpieczeniowej jest przeanalizowanie wszelkich możliwych rozszerzeń (klauzul) które znoszą wyłączenia w umowie podstawowej. Przykładem może być rozszerzenie o odpowiedzialność za czyste straty finansowe, czyli nie wynikające ze szkód w mieniu czy na osobie. Klauzula taka prawie zawsze jest opcją dodatkową, nie ujętą w podstawowym zakresie ochrony ubezpieczeniowej.
Podobnie należy podejść do wszystkich sublimitów i udziałów własnych jakie mogą ograniczać odpowiedzialność ubezpieczyciela i narazić jednostkę projektującą na nieprzewidziane straty.
4. Ubezpieczenie gwarancji dobrego wykonania kontraktu.
Ubezpieczenie to jest dla potencjalnego inwestora bardzo wygodnym instrumentem oceny jak również weryfikowania partnerów (wykonawców). Daje pewność inwestorowi, że umowa zostanie zrealizowana z zachowaniem terminów, jako
ści, ilości itd. Z drugiej strony inwestor rezygnując w ten sposób z potrącania z faktur kaucji gwarancyjnych, daje wykonawcy dostęp do całości środków należnych od inwestora. W dobie zatorów płatniczych powstających w rozliczeniach między podmiotami rynku, daje to również możliwość upłynnienia części środków które nie muszą być zamrażane na okres obowiązywania gwarancji, czyli minimum 24 miesięcy. Instrument ten daje obu stronom wymierne korzyści. Jeśli wykonawca ma w ten sposób dostęp do pełnych środków wynikających z kontraktu, to inwestor w zamian otrzymuje pewność że wykonawca z którym się związał jest firmą solidną i uczciwą. Wynika to z faktu że ubezpieczyciel (towarzystwo ubezpieczeniowe) przed wystawieniem polisy, wnikliwie sprawdza kondycję finansową i opinię o kliencie, o jego zobowiązaniach i możliwościach spłaty tych zobowiązań. Ocenia On również możliwości wywiązania się z przedmiotu umowy (kontraktu). Może dać to inwestorowi pogląd na ewentualny przebieg współpracy z wykonawcą jak również wsparcie ze strony ubezpieczyciela w sytuacjach kłopotliwych.
Identyczny mechanizm postępowania występuje również w przetargach gdzie kwotę wadium można zastąpić polisą. Instrument ten daje podobny efekt finalny. Jednocześnie umożliwia potencjalnym wykonawcom przystąpienie do większej ilości przetargów w krótkim czasie. Inwestorom zaś daje większy wybór pośród przystępujących do przetargu.
W odróżnieniu od ubezpieczenia OC, w przypadku gwarancji dobrego wykonania kontraktu mamy do czynienia z indywidualnym traktowanie każdego klienta. Wysokie ryzyko ubezpieczeniowe powoduje ze strony ubezpieczyciela wnikliwą ocenę wszystkich szczegółów przedmiotowej umowy jak i samego klienta (wykonawcy). Ponieważ nie jest to ubezpieczenie obowiązkowe towarzystwo może odmówić zawarcia umowy z klientem. Decyzja taka jest podejmowana w stosunku do danego kontraktu co nie pozbawia klienta możliwości uzyskania takiej gwaranci przy innych kontraktach.
Idealnym (choć trudnym do uzyskania) rozwiązaniem jest sytuacja gdzie:
- Wykonawca - przedstawia inwestorowi gwarancję dobrego wykonania kontraktu
- Inwestor - przedstawia wykonawcy gwarancję płatniczą w zakresie przyszłych należności
Podejmując decyzję o wykupie takich umów należy również wnikliwie przeanalizować warunki tych umów, zarówno w umowie podstawowej jak również w rozszerzeniach i ograniczeniach.
Z punktu widzenia inwestora istotnym aspektem gwarancji są kwestie związane z warunkowością gwarancji, jej ewentualną odwołalnością, jak i szczegółowe parametry odpowiedzialności ubezpieczyciela wobec beneficjenta.
Na koniec należałoby wspomnieć że chociaż nie jest to traktowane powszechnie, to polisa jako towar może być przedmiotem negocjacji handlowych z towarzystwem. Takie podejście ze strony klienta daje często szansę na uzyskanie warunków odbiegających od standardów przyjętych przez ubezpieczycieli. W przypadku zainteresowania lub jakichkolwiek niejasności zapraszam do indywidualnych rozmów.
.
Wojciech Szamański, Kierownik Przedstawicielstwa Polfinans S.A.
a_i_w@poczta.onet.pl
